Ka: Puseletso Maqoaelane
Maseru
Koetliso ea tlhapi ea metsing e ntse tsoela pele ka sekhahla se khotsofatsang, ka tataiso e tsoang ka kotloloho ho setho sa Lekala la Temo le Kanetso ea Lijo. Setho sena se ikarabellang bakeng sa koetliso ena se ntse se netefatsa mekhoa ea tlhahiso e ntlafatsoa ka mafolo-folo, ho netefatsa hore litholoana tsa tlhahiso li kopana le litebello tsa bareki.
Makhoboso Shale e le eena a bokellang lihoai ka taba ena ea leruo la litlhapi o re ha a qeta ho ba bokella o ba hlahisa ka pela basupisi ebe ba kopa thupelo.
Ho tloha ka la supa ho isa la robong khoeling ena ea Phato, Lekaleng la bona ho ile hoa eba le thupelo ea leruo la litlhapi. O hlakisa hore sena se nyollotse leseli la hae ka leruo la litlhapi kaha a unne tsebo pejana ho hlaha Afrika Boroa.
O re o ithutile hore tlhapi ke phofotsoana e molemohali bophelong ba motho ka bo mong kaha e bohlokoa ho feta nama e khubelu, ha motho a ja tlhapi o ea iphekola hobane e na le Omega 3 e leng se bohlokoa ‘meleng oa motho ebile e thusa bana ba sekolo ho ipabola.
A tsoela pele ho bontša hore matsoai a tlhapi a hlokoa haholo ke boko ba motho.
“Ka tlhapi re reretse ho hokela lihoai tsa Basotho, ho itlhahisetsa mesebetsi re bile re matlafatsa bophelo ba rona. Haa joale ho ne ho ena le batho ba mashome a mahlano a metso e mehlano. Ntlheng ea lits’enyehelo, re tlo ikopanya khoeli le khoeli re bone hore re cheka matangoana joang, re hlahisa joang kaha re elelletsoe hore tlhapi e na le ‘maraka ebile e ratoa haholo machabeng. E ratoa ka lebaka la metsi le mobu tse hloekileng tsa naha ena. Re labalabela hore Basotho ba tle lithupelong ka bongata hore moruo oa naha o nyolohe.” O rialo Makhoboso Shale.
Mankieane Mofoti e leng eena ea etelletseng pele koetliso ena o bonts’a a ntse a tsoela-pele ho koetlisa batho ka mekhoa ea tlhahiso ea tlhapi ka nako e telele, o hlalosa hore sepheo ke ho matlafatsa batho bohle ka tsebo e matla le lisebelisoa tsa morao-rao. O re,” ke se ke qetile nako e telele ke ruta batho ho ntlafatsa mekhoa ea tlhahiso ea litlhapi ea metsing, ke thabela ho bona tsoelo-pele eo re e fihletseng.”
Moetelli pele oa koetliso ena o re o etsa sena a sa khethe lilemo, bacha bohle ba nang le khahleho ba ka itlhahisa le bona koetlisong. Boholo ba bacha ba se ba inoesitse ka nkho ebile ba ts’episitse ho tla iqalla matangoana ao ba tla hlahisetsa ho ona. Ba bang ba se ba qalile.
Ho bonahala koetliso ena e hlile e thopothetse likelellong tsa bakoetlisuoa e le ka ‘nete. E le ho netefatsa sena,e mong oa bakoetlisuoa a seng a iqalletse khoebo, Khaolo Ramarumo ho hlaha Thaba Tseka Liphakoaneng, o boletse haa fumane koetliso mabapi le ho holisa k’hamphani ea hae e neng e se ntse e tsoela pele ho hlaisa litlhapi.
O tsoela-pele a hlakisa hore leha ho pheloa nakong eo maemo a mosebetsi a leng tlaase, ho lokeloa ho ithehela mekhoa ea ho kenya chelete. Hape o re e le bats’oasi ba litlhapi, ba ne ba tloaetse ho ts’oasa tlhapi metsing,’me e be ha ba khutlisetse letho tlhahong. Sena se kenya khatello mehloling ea bona ‘me sena se fokotsa le lihloliloeng.
Leha hole joalo o re o lumela hore Lesotho le na le monyetla oa ho ba mohlahisi e moholo oa tlhapi Afrika.
O thathiselletsa hape hore bacha ba lokela ho kenya letsoho kholong ea moruo ka ho tsepamisa maikutlo ho ba bahiri eseng ba hiroe. Oa tiisa hore ke ‘nete Basotho ba bangata ba hloka mesebetsi ka mabaka a tebileng a sa fetoheng ha bonolo, empa ba lokela ho theha menyetla e tla thusa ba se nang monyetla.
“Ke hlahisa tlhapi ea Rainbow trout ‘me ke e rekisa ho mabenkele a lijo,mabenkele a nama le limmaraka tsa le hae. Leha ho le joalo,’maraka o moholo ho feta tlhahiso ea ka.
Mamello Mphaka e le emong oa bakoetlisuoa o re haa joale ha a so qale ho hlaisa empa o fumane boeletsi bo hloahloa ba hore a hlahise tlhapi common carp kaha e amohela maemo ohle Lesotho mona ho tloha mono a khothaletsoa catfish.
O totobatsa hore e se e le khale a batla koetliso ena, lilemo li ne li se li hatana ho se nko ho tsoa lamina empa ha joale o re o motlotlo ka hore bakoetlisi ba hae ha ba hamela letanteng. O boela a lotomanya hore ba koetlisoa ke batho ba Lesotho ba tsebang boemo ba Lesotho, ‘me sena se etsa thuto ea bona e kenelle le maling kaha ba koetlisa holim’a ntho eo ba e bonang.
Ha a tsoela pele o khothaletsa Basotho ho ea koetlisong e se re mohlaope motho a hlahisa litlhapi tse sa nepaneng hantle le boemo ba leholimo sebakeng seo a phelang ho sona. Mohlala, ho na le mefuta e rueloang libakeng tseo ho pholileng fela, joale batho ba bang bona ba etsisa batho bao ba kopaneng le bona ho marang-rang ba sa tsebe boemo ba mocheso libakeng tseo ba leng ho tsona.