Ka: Puseletso Maqoaelane
Maseru – Kantoro ea Liphatlalatso ea Sesole sa Lesotho e ba le ‘moka oa Baphatlalatsi ba litaba o ts’oareloang Ntlo-Kholo ea Lekala la Ts’ireletso.
Sepheo sa ‘moka ke motsamao oa Sesole o tlohang Ha Mopeli Botha-Bothe ho ea Thaba Bosiu Maseru. Sena se etsoa ele ketekelo ea lilemo tse makholo a mabeli Sechaba sa Basotho se thehiloe.
Mokete ona o tla ketekeloa ka holim’a Thaba Bosiu.
Motlatsi oa Molaoli oa Sesole sa Lesotho, Major General Matela Matobakele o re ka selemo sa sekete le makholo a robeli le mashome a mabeli a metso e mene (1824), Basotho e ne ele sechaba se neng se qetile nako e telele se lula libakeng tsa lithaba tsa bochabela ho Afrika Boroa, tse tsejoang ka hore ke Lesotho la kajeno, ba bang ba Basotho ba ntse ba fumaneha libakeng tse ngata ka har’a Afrika empa ese Basotho ba Moshoeshoe kaha ka nako eo, ba ne ba ikopanye tlas’a boeta pele ba Morena Moshoeshoe 1, ka bomalimabe ho aba le ba sallang, empa o ile a kopanya le ho tataisa ba bang khahlanong le lintoa le mathata a tlisoang ke lintoa tsa lichaba tse ling le ho fokotsa khatello ea mabotho a lichaba tse haufi.
O tsoela pele a bont’sa hore Morena Moshoeshoe oa pele o ile a bapala karolo ea bohlokoa ho theheng ‘muso oa Basotho, a sebelisa tsebo ea hae ea mabothobotho ho kopanya malapa a fapaneng a Basotho tlas’a boeta-pele ba hae. O totobatsa haa ile a theha qhobosheane e matla Thaba Bosiu, e leng sebaka se sireletsehileng se neng se le thata ho hlaseloa ke lira.
Haa tiisa litaba tsena o boela a lotomanya lintho tse khethehileng, o re qhobosheane ea Thaba Bosiu e ile eba setsi sa boeta-pele ba Basotho ‘me se bapala karolo ea bohlokoa linakong tsa lintoa.
O tsoela pele ho hlalosa hore Basotho ba ile ba tobana le lintoa tse ngata le merabe e meng haholo-holo mabotho a lifate tsa lifate tsa Mazulu le lihlopha tse ling tse neng li batla ho atolosa libaka tsa tsona.
O re nako ena e ile ea bonoa hape ka liphetoho tse itseng ho moruo oa Basotho, moo ba ileng ba qala ho eketsa temo ea bona le mehlape ho fumana lisebelisoa tse ngata le ho phela ka mokhoa o tsitsitseng. Morena Moshoeshoe oa pele o ile a bont’sa bohlale bo boholo ba ho kopanya Basotho le ho theha setsi se matla se ileng sa tsoela pele ho ba le ts’usumetso e kholo bophelong ba Basotho ka mor’a selemo sa 1824. Sena se ile sa ba thusa ho ts’oara sebaka sa bona le ho its’ireletsa khahlanong le litlhaselo ka ntle. O re sena se bile molemo haholo ho bona ele Basotho kaha kajeno ba na le Naha eo eleng ea ha bo bona, ba fapane hole le mehlobo e meng e bileng le Marena a maoatla.
Major General Matela Matobakele o re Basotho ba fetile libakeng tse ‘maloa ha ba tloha Botha-Bothe ba e ea Thaba Bosiu. Tsona li akha Kolonyama, Qeme le Qiloane. O tsoela pele a bonts’a mabaka a neng a etsa ba li fete bohoalotso ele taba ea ts’ireletso e betere, boemo ba Thaba Bosiu lisebelisoa tse molemo le monyetla o motle oa ho its’ireletsa le ho phela ka khotso.
Haa thathiselletsa litaba tsena o re Thaba Bosiu e ne ele sebaka se phahameng ebile se sireletsehile, se neng se ka sireletsa Basotho ho tsoa lira le litlhaselo. Sebaka sena se ile sa ba qhobosheane e matla moo ho neng ho le thata ho hlaseloa kaha ka nako eo ea lintoa ts’ireletso e ne ele ntho ea bohlokoa haholo ‘me ho lula Thaba Bosiu ho ile hoa ba fa monyetla oa ho its’ireletsa hantle.
Hape sebaka sena ka lebaka la bophahamo ba sona se ile sa mofa monyetla oa ho bona lira tse atamelang pele li fihla ebe o lokisa mabotho a hae ka nako. Joalo kaha lela le lapileng le sena tsebe Morena Moshoeshoe o ile a thabela sebaka sena kaha se ne se rarolla bothata ba tlala ka lebaka la metsi le lijo tse fumanehang teng.
Major General Matela Matobakele o re ba keteka lilemo tse makholo a mabeli ele Sechaba sa Basotho,sena se ketekoa ka motsamao o tlang ho tloha Botha-Bothe Ha Mopeli ho ea fihla Thaba Bosiu. O itse batla nka matsatsi a mane. O bont’sa motsamao ona o nang le hoba teng ebe batho ba tloha menkhoaneng ba ea Thaba Bosiu ba ntse ba lohotha hore ke sehopotso sa Moshoeshoe oa pele e be ele phoso, o re ha ho nepahetse ke ha leeto le tloha Botha-Bothe.
Haa ipiletsa ho Basotho o re ba lokela ho sheba litsela tsa khale, ba hopole khotso e neng e rena lipakeng tsa Basotho ka nako eno, ba tlohelle lefufa le renang haa joale lipelong tsa batho. O bont’sa ha ba tla kena ba bang ba tsoe, ha ho tlo etsoa mohoula, ‘me e mong le emong o amohelehile.
Haa fana ka lintlha ka botlalo, o re lithapelo tse tlang ho etsoa e tlo ba tsa Basotho ba khale, tsa pele baruti ba fihla ka har’a Naha ea Lesotho empa ka sena ha ho boleloe hore baruti ba qheleloa ka thoko empa ba tla keteka joalo ka mang le mang a tlileng.
Kaha ho ntse ho ketekoa lilemo tse makholo a mabeli ke sechaba sa Basotho, ho bohlokoa ho hopola le ho ananela bohlale le boetapele ba Morena Moshoeshoe bo ileng ba thusa ho theha Sechaba se matla sa Basotho. Motsamao ona e tla ba monyetla o motle oa ho kopanya sechaba, ho phahamisa le ho hlompha lefa la Moshoeshoe oa pele le ho tiisa setso sa Basotho bakeng sa meloko e tlang.